Oorspronkelijk was de rol van de politie in Suriname gericht op het algemene staatsbestuur. Halverwege de vorige eeuw veranderde dit naar een focus op het binnenlandse bestuur. Tegenwoordig houdt de politie zich bezig met het handhaven van de openbare orde, rust en veiligheid in de samenleving, het opsporen van strafbare feiten, en het toezicht op de naleving van wettelijke voorschriften.
De politie wordt onderscheiden op basis van verschillende taken:
1. Functionele indeling:
- Repressieve Politie: richt zich op het opsporen van strafbare feiten en het toezicht houden op de naleving van de wet; dit wordt ook wel de Justitiële of Criminele Politie genoemd.
- Preventieve Politie: gaat over de handhaving van de openbare orde en veiligheid, het voorkomen van overtredingen en het beschermen van personen en goederen; ook wel de Administratieve of Veiligheidspolitie genoemd.
2. Organisatorische indeling:
- Algemene Politie: Heeft algemene opsporingsbevoegdheid.
- Bijzondere Politie: Heeft beperkte opsporingsbevoegdheid.
- Militaire Politie: Heeft algemene opsporingsbevoegdheid op militaire locaties en beperkte bevoegdheid op openbare plekken.
Suriname is een rechtsstaat, wat wordt behandeld in het vak Staatsinrichting. Kenmerken hiervan zijn onder meer:
Een overheid onder leiding van de president, gebonden aan wetten en recht.
Een grondwet die de rechten van burgers en de verhouding tussen overheid en burgers waarborgt.
De scheiding der machten (Trias Politica), inclusief een onafhankelijke rechterlijke macht.
De politie speelt een rol binnen de uitvoerende macht en garandeert, onder leiding van bevoegd gezag, de rechtszekerheid voor burgers. Omdat de politie tot de uitvoerende macht behoort, kan zij niet functioneren als een vierde macht.
Geen specifieke politiefunctie; vermoedelijk werden vooral bestuurlijke taken uitgevoerd in samenwerking met militairen en veldwachters als 'Dienaren der Justitie'.
Er kwam onderscheid tussen landelijke en plaatselijke politie. De landelijke politie bestond uit militairen die werkten in de buitengebieden, en de plaatselijke politie uit agenten in Paramaribo.
Oprichting van het Korps Marechaussee na de afschaffing van de slavernij. Dit korps verving de militaire politie in landelijke gebieden. Het Korps BAVP werd opgericht voor ondersteuning. De procureur-generaal kreeg de leiding over zowel de landelijke als de plaatselijke politie.
Een derde politiemacht, het Korps Inlanders, werd opgericht.
Het Korps Inlandse Politie ontstond door samenvoeging van de korpsen van Inlanders en Niet-Inlanders, onder bevel van de procureur-generaal. De eerste ambtsinstructie werd vastgesteld, die de politiefunctie, bevoegdheden, en rechtspositie beschreef.
Het Korps Gewapende Politie werd opgericht om het politiewerk landelijk uit te voeren. Er kwam een scheiding tussen het Korps Gewestelijke Politie en het Korps Marechaussee. De procureur-generaal bleef het opperbevel voeren.
Militairen werden beëdigd als BAVP-ers voor ondersteuning van de politie.
De Commissaris van Politie droeg zijn bevel over aan de districtscommissaris van Paramaribo en kreeg beheer- en organisatietaken.
De titel van Commissaris veranderde naar Hoofd van de Dienst.
Tijdens oorlogstijd gingen de bevoegdheden van de politie over op het militair gezag.
Met de invoering van het Politie Handvest veranderde de naam in Korps Politie Suriname, met een hiërarchische organisatiestructuur, nieuwe taakuitoefening en samenwerking met Justitie.
Op vrijdag 12 februari 2016 werd commissaris van politie Agnes Daniel officieel geïnstalleerd als de nieuwe korpschef van het Korps Politie Suriname (KPS). Deze ceremonie vond plaats na haar bevordering tot hoofdcommissaris van politie door de president van de Republiek Suriname. Hiermee schreef Daniel geschiedenis als de eerste vrouwelijke korpschef van het KPS.
Majoor van politie Natisia Francis heeft geschiedenis geschreven als de eerste vrouwelijke tamboer-maître van het Korps Politie Suriname (KPS). Tijdens een plechtige ceremonie droeg inspecteur Max Terborg, na zeven jaar leiding te hebben gegeven, de operationele verantwoordelijkheid over de Vaandelwacht en de Drumband over aan zijn opvolgers. Inspecteur Angelo Waterberg is benoemd tot de nieuwe commandant van de Vaandelwacht.