Spoorwegen

De Lawaspoorweg, later Landsspoorweg genoemd, was een enkelsporige smalspoorlijn van Paramaribo naar Benzdorp in het Lawa-gebied in Oost-Suriname, aangelegd tijdens de goudkoorts begin 20ste eeuw. Er werd voor meterspoor gekozen om zo mogelijk aan te sluiten op de spoorwegnetten van Frans-Guyana en Brazilië die eveneens op meterspoor waren. De exploitatie bleek echter niet rendabel. Aanvankelijk werd gereden met stoomlocomotieven, maar in 1954 werd overgeschakeld op railbussen met dieselmotoren.  De lijn is lange tijd als boemellijntje gebruikt, werd enkele malen ingekort, onder meer door het ontstaan van het Brokopondostuwmeer, en raakte in de jaren tachtig volledig in verval. 

De eerste plannen voor de lijn werden door particulieren gemaakt. In 1902 besloot Cornelis Lely, destijds gouverneur in Suriname, dat de lijn door de overheid zou worden aangelegd. Via de spoorlijn zou het goud uit het Lawagebied naar Paramaribo kunnen worden vervoerd. De lijn zou in totaal ruim 350 kilometer lang worden. Wegens tegenvallende goudvondsten is echter slechts de helft tot aan de Sarakreek aangelegd. Ter ere van Lely werd het dorpje Kofidjompo omgedoopt tot Lelydorp.

In 1903 werd vanuit Paramaribo begonnen met het aanleggen van de spoorweg naar Benzdorp in het Lawagebied. De zware arbeid werd voornamelijk door ex-zeelieden uit Curaçao verricht. Het eerste baanvak, van Paramaribo tot Republiek, werd in 1905 in gebruik genomen. In 1912 was het traject tot station Dam aan de Sarakreek voltooid. De spoorweg was nu 173 kilometer lang, en had 8,5 miljoen gulden gekost. Het opmerkelijkste onderdeel van de lijn was de kabelbaan over de Surinamerivier. Hier was een brug voorzien, maar de bouw daarvan leek zoveel problemen op te leveren dat werd gekozen voor een kabelbaan. Bij station Kabel moest iedereen uitstappen en reisden passagiers en goederen in gondels de rivier over. Aan de oostoever van de Surinamerivier stond een tweede treintje klaar, voor het traject van de rivier naar station Dam, het eindpunt aan de Sarakreek. Normaal had de spoorweg de Sarakreek verder moeten volgen tot aan het brongebied ervan waar een verbinding gemaakt kon worden via de Tossokreek naar Affivisiti aan de Tapanahony. Na de Tapanahony stroomopwaarts zuidwaarts tot Akoeloekondre gevolgd te hebben zou vandaar oostwaarts de Wilhelmina- en de Emmarivier over (dit zijn twee bronrivieren van de Gonini) en tussen de Michel Baka en de Fatoe Switie heuvels in naar Benzdorp aan de Lawa gereden kunnen worden. Het gedeelte van de spoorlijn tussen Kabel en Dam werd echter omstreeks 1936 opgeheven, evenals de kabelbaan. De trein reed toen nog maar tot station Kabel en van de oorspronkelijke plannen naar Benzdorp op de grens van Frans-Guyana kwam niets meer terecht.

In 1958 werd het station te Paramaribo verplaatst van het Vaillantsplein in de binnenstad naar Beekhuizen, en in 1961 werd Onverwacht het beginpunt. Toen in de jaren zestig het Brokopondostuwmeer begon vol te lopen werd ook het baanvak van Brownsberg tot Kabel opgeheven. In de jaren tachtig viel het doek voor de rest van de lijn; de laatste trein reed in 1987.

Pogingen van de Nederlander Peter Sul (Lovers Rail) om in de jaren negentig de resterende 90 kilometer van de lijn te exploiteren, onder andere voor toerisme, zijn mislukt. Het rollend materieel staat sinds jaar en dag weg te roesten bij station Onverwacht. Het spoor is overwoekerd door het oerwoud en het traject tussen Paramaribo en Onverwacht is zelfs wegens recuperatie van de rails en dwarsliggers, en naasting van de spoorweggrond door omgelanden en wegverbredingen ten koste van de spoorwegbedding grotendeels verdwenen.